Wraz z nadejściem zimowej aury zwiększa się też liczba wypadków i uszkodzeń ciała. Mróz, lód i śnieg przyczyniają się do tego, że czeka na nas wiele niebezpieczeństw Oblodzone chodniki, sople zwisające z dachów, śliska nawierzchnia dróg uniemożliwiająca hamowanie – to tylko niektóre z nich, ale to właśnie one przyczyniają się do tego, że zimą sygnał karetki słyszymy bardzo często, a odziały ortopedyczne pracują pełną parą. Szkody zimowe powodują również duży ruch w firmach ubezpieczeniowych. Osoby, które złamały nogę czy rękę, nadwyrężyły biodro lub inny staw masowo zgłaszają się do ubezpieczycieli, żądając odszkodowań za tzw. szkody zimowe, czy urazy spowodowane poślizgnięciem, czy oberwaniem sopli. Dziś odpowiedzmy na pytanie, jak starać się o odszkodowanie za szkody zimowe oraz jakie świadczenie można uzyskać.

Kto odpowiada za szkody zimowe?

Na pytanie, kto odpowiada za szkody zimowe, można powiedzieć, że matka natura. Można też przytoczyć słowa słynnej już pani polityk taki mamy klimat. I wiele osób się z tym zgodzi, w końcu to niczyja wina, że w Polsce od października do marca mogą wystąpić opady śniegu i oblodzenia. Wiele osób jako winowajców szkód zimowych postrzega też samych poszkodowanych. Jako swoje argumenty podaje, że trzeba patrzeć pod nogi, uważać gdzie się chodzi i zachować ostrożność zimą.

Niestety nie zawsze szkody zimowe wynikają z naszej nieuwagi i klimatu, często są wynikiem zaniedbania konkretnych osób i instytucji, które są odpowiedzialne za właściwe utrzymanie powierzchni, na której zdarzył się wypadek.  Instytucje te to zarząd dróg, spółdzielnia mieszkaniowa, zarządcy budynków lub firmy odśnieżające. Za właściwe utrzymanie porządku odpowiedzialne są też osoby fizyczne – właściciele posesji.

Kto odpowiada za odśnieżanie chodników i likwidowanie przy dachowych sopli?

Za właściwe utrzymanie powierzchni w zimie, a więc odśnieżanie, posypywanie ich piaskiem, sola, chlorkiem magazynu oraz usuwanie śniegu i soli lodu z dachu odpowiada właściciel danej posesji, a niekiedy wynajęta przez niego firma zarządzająca budynkiem (firmy takie wynajmują m.in. wspólnoty czy spółdzielnie mieszkaniowe, w przypadku domów jednorodzinnych to właściciel najczęściej sam zajmuje się utrzymaniem czystości i porządku na posesji).

Oznacza to, że jeżeli przydarzy ci się wypadek obejmujący tzw. szkody zimowe, konieczne jest znalezienie osoby/instytucji odpowiedzialnej za utrzymanie czystości na tym terenie. Znalezienie winnego nie zawsze może być  proste. Za stan ulicy nie raz odpowiedzialna jest  spółdzielnia lub wspólnota mieszkaniowa, jeśli droga to leży na terenie osiedla, a czasami gmina, powiat, zarząd województwa, a nawet Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad. Może się też zdarzyć, że odpowiedzialnym będzie przedsiębiorstwo komunikacji miejskiej (w przypadku przystanków autobusowych i tramwajowych), wykonawcy robot budowlanych (tereny budowy), właściciele lub najemcy sklepów, restauracji i punktów usługowych, czy podmioty administrujące parkingami.

Podstawy prawne do ubiegania się o odszkodowanie za szkody zimowe

Starając się o odszkodowanie za szkody zimowe, dobrze jest znać podstawy prawne na podstawie, których można to robić.

Pierwsza z tych podstaw jest Ustawa Szkody na drogach publicznych z dnia 21 marca 1985 roku. Artykuł 20 dokumentu wyjaśnia, że to do Zarządcy drogi należy utrzymanie nawierzchni drogi, chodnika, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą, przeprowadzanie okresowych kontroli stanu dróg i drogowych obiektów inżynierskich, ze szczególnym uwzględnieniem ich wpływu na stan bezpieczeństwa ruchu drogowego, wykonywanie robót interwencyjnych, robót utrzymaniowych i zabezpieczających, przeciwdziałanie niszczeniu dróg przez ich użytkowników, wprowadzanie ograniczeń lub zamykanie dróg i drogowych obiektów inżynierskich dla ruchu oraz wyznaczanie objazdów drogami różnej kategorii, gdy występuje bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa osób lub mienia, odpowiednie ich oznakowanie.

Trzeba też wiedzieć, że drogami niezaliczanymi do kategorii dróg publicznych, o których mówi ustawa, a nazywanymi drogami wewnętrznymi zarządzają podmioty odpowiedzialne za dany teren. Do dróg wewnętrznych zalicza się te położone na terenie osiedli mieszkalnych, dojazdy do gruntów leśnych i rolnych, obiektów zabytkowych, dworców kolejowych, autobusowych, portów oraz  pętli autobusowych.

Kolejnym aktem prawnym, na który można się powołać, starają się o odszkodowanie za szkody zimowe, jest Ustawa o utrzymaniu porządku i czystości w gminach z dnia 13 września 1996 roku. W artykule 4 ustęp 1 punkt 4 czytamy, że właściciel nieruchomości jest zobowiązany do zapewnienia utrzymania czystości i porządku. W ramach tych działań musi usuwać błoto, śnieg, lód i inne zanieczyszczenia znajdujące się na chodnikach położonych wzdłuż nieruchomości. Za chodnik uznaje się wydzieloną część drogi publicznej, która służy do ruchu pieszego i jest położona bezpośrednio przy granicy z nieruchomością. Właściciel nieruchomości zgodnie z ustawą jest zwolniony z uprzątnięcia chodnika, na którym dopuszczony jest płatny postój lub parkowanie pojazdów samochodowych. W praktyce oznacza to, że za wypadki zdarzające się na chodnikach odpowiadają właściciele posesji, przy której leży nieruchomość, o ile nie dopełnili oni obowiązku ich odśnieżania.

Kiedy właściciel nieruchomości odpowiada za szkody zimowe?

Zgodnie z prawem szkody zimowe naprawić mu ten, kto wyrządził szkodę innej osobie poprzez zaniechanie lub wskutek swojego działania. Oznacza to, że odszkodowanie od właściciela nieruchomości nie zawsze otrzymamy. Aby tak było, musimy go nie tylko zidentyfikować, ale i udowodnić mu, że nie wywiązał się ze swoich obowiązków i to w konsekwencji tego doszło do wypadku.

Jest to bardzo ważne stwierdzenie, ponieważ nie zawsze da się udowodnić, że ktoś nie wykonał swoich ustawowych obowiązków lub ich zaniechał. Przy intensywnych opadach śniegu utrzymanie czarnego asfaltu przez całą dobę jest niemożliwe, jeśli właściciel lub firma zarządzając, udowodni taką okoliczność, uniknie odpowiedzialności za szkodę. To samo dotyczy też innych sytuacji, kiedy to możemy mówić o sile wyższej. Właściciel nieruchomości nie odpowiada za szkody również wtedy, gdy utrzymanie porządku np. odśnieżanie zlecił firmie zewnętrznej. Jeśli ona nie dopełniła swoich obowiązków, to o odszkodowanie należy zwrócić się do niej (trzeba jednak pamiętać, że właściciel odpowiada za szkody wyrządzone w przypadku niedopełnienia obowiązków przez dozorcę zatrudnionego na umowie o pracę czy umowie cywilnoprawnej).

Szkody zimowe – jak starać się o odszkodowanie?

Za szkody zimowe odszkodowanie można otrzymać z ubezpieczenia OC sprawny. Każdy zarządca nieruchomości jest zobowiązany do posiadania takiego na mocy Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2003 roku. Aby móc starać się o odszkodowanie należy złożyć podanie o zadośćuczynienie, zwrot kosztów leczenie i ewentualne odszkodowania za niszczone rzeczy osobiste. Podanie należy udokumentować zdjęciami, zeznaniami świadków, rachunkami za leki, sprzęt ortopedyczny czy zniszczone mienie np. telefon. Konieczne jest też wskazanie związku, jaki zachodzi pomiędzy wypadkiem a zaniedbanie właściciela lub administratora. Związek ten musi być udokumentowany. Po otrzymaniu takiego podania zarządca budynku zazwyczaj przekazuje je do ubezpieczyciela, u którego wykupił polisę OC, a jeśli jej nie ma to może zdecydować się na zaspokojenie roszczeń poszkodowanego z własnej kieszeni. Jeżeli okaże się, że za odśnieżanie chodnika odpowiedzialna była zewnętrza firma zarządca budynku przekieruje do niej. Firmy świadczące tego typu usługi najczęściej również mają wykupiona polisę OC z wysokimi sumami ubezpieczenia. Problem może pojawić się, kiedy do wypadku doszło na prywatnej posesji, np. przed domem jednorodzinnym. Wtedy roszczenia kieruje się nie do instytucji, ale do konkretnej osoby fizycznej. Jeżeli właściciel ma wykupioną polisę OC w życiu prywatnym, odszkodowanie można uzyskać z niej, jeśli nie będzie musiał zapłacić z własnej kieszeni.

W przypadku odmowy wypłaty odszkodowania za szkody zimowe zarówno przez zarządcę, firmę odśnieżającą, czy osobę fizyczną swoich prawa trzeba dochodzić w sądzie. Pozew składa się w Sądzie Rejonowym właściwym na miejsce zamieszkania właściciela posesji, na której doszło do wypadku.

Jak udokumentować szkodę zimową?

Aby móc liczyć na odszkodowanie za szkodę zimowż, konieczne jest jej odpowiednie udokumentowanie. Jak mówią specjaliści, właśnie to sprawia największa trudność. W sytuacji, kiedy złamiemy rękę czy nogę na oblodzonym chodniku, nie myślimy o robieniu zdjęć czyś spisywaniu numerów telefonów świadków, chcemy jak najszybciej dostać się do szpitala. Niestety jest to duży błąd. Według prawa to na poszkodowanym ciąży obowiązek udokumentowania wypadku i przedstawienia dowodów. Jako takie uważa się zdjęcia z miejsca wypadku, relacje świadków, dokumentację medyczną mówiącą, jak doszło do urazu. Ważne są również dokumenty potwierdzające dalsze leczenie i rehabilitację, czyli faktury i rachunki za dojazdy, leki itd. Takie kwity należy zbierać i dołączyć do pisma o zadośćuczynienie.

Szkoda zimowa a ubezpieczenie NNW

Za szkodę zimową można również otrzymać odszkodowanie z własnej polisy NNW. Staranie się o takie odszkodowanie nie wyklucza podejmowania prób otrzymania tego z polisy OC sprawcy. Ubezpieczenie NNW to, to od następstw nieszczęśliwych wypadków, których efektem jest uszczerbek na zdrowiu. Wysokość świadczenia, jakie się otrzyma, zależy od warunków umowy, którą się podpisuje. Aby otrzymać pieniądze, szkodę należy zgłosić ubezpieczycielowi wraz z dowodami i rachunkami w odpowiednim (określonym umową) terminie. Dobrze też wiedzieć, że jeżeli ma się więcej niż jedną polisę NNW, to odszkodowanie można dostać każdej z nich, warunkiem jest tylko odpowiednie przedstawienie zaistniałej sytuacji i jej udokumentowanie.

Zima to czas, kiedy o wypadek nietrudno. Liczba złamań i stłuczeń, do których odchodzi o tej porze roku, tylko to potwierdza. Dlatego też w takcie tej pory roku trzeba pamiętać nie tylko o ostrożności, ale i o prawach do odszkodowania, jakie nam przysługują.