Wypadki przy pracy to zdarzenia, które mają miejsce zarówno w zakładzie pracy, jak i poza nim np. w drodze do pracy. Jeśli pracownik padnie ofiarą takiego zdarzenia, należy mu się odszkodowanie wypłacane z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a także w niektórych przypadkach od pracodawcy. Zanim jednak przejdzie się do rekompensat finansowych, pracodawca jest zobowiązany do spełniania szeregu czynności pozwalających ustalić, czy do wypadku przy pracy faktycznie doszło. Do czynności tych pracodawca zobowiązany jest przez prawo, a niedopełnienie tego obowiązku sprawia, że naraża się na przykre konsekwencje.
Czym jest wypadek przy pracy?
Definicję wypadku przy pracy można znaleźć w art. 3 ustawy o ubezpieczeniach społecznych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych z dnia 30 października 2002 roku. Definicja ta mówi, że za wypadek przy pracy możemy uznać nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną. W wyniku tego zdarzenia następuje uraz albo śmierć. Co więcej, zdarzenie to musi wystąpić w związku z pracą, a więc:
- Podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub tych zleconych przez pracodawcę,
- Podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz zatrudniającego, nawet bez jego polecenia,
- W czasie pozostawania pracownika do dyspozycji pracodawcy, czyli w drodze między jego siedzibą a miejscem wykonywania obowiązków wynikających z umowy o pracę.
O wypadku przy pracy mówimy również w przypadku, gdy wydarzy się on w trakcie podróży służbowej, szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony, wykonywania zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.
Obowiązku pracodawcy w związku z wypadkiem przy pracy
Szczegółowy wykaz obowiązków pracodawcy związanych z wypadkiem przy pracy określa Kodeks Pracy. Zalicza on do nich przede wszystkim:
- Podjęcie działań mających na celu wyeliminowanie lub ograniczenie zagrożenia,
- Udzielenie osobie poszkodowanej pierwszej pomocy,
- Ustalenie w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku wraz z zastosowaniem środków zapobiegających podobnym zdarzeniom w przyszłości.
Ponadto pracodawca zobowiązany jest do poinformowania o zdarzeniu właściwego okręgowego inspektora pracy oraz prokuratora, jeśli mówimy o wypadku śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym.
W dalszej kolejności pracodawca jest zobligowany do zabezpieczenia miejsca wypadku. W tym celu musi on: nie dopuścić do miejsca zdarzenia osób niepowołanych, nie uruchamiać bez konieczności maszyn i urządzeń, które zostały wstrzymane w związku ze zdarzeniem oraz nie zmieniać ich położenia.
Zespół powypadkowy w miejscu pracy
W obowiązkach pracodawcy leży również ustalenie przebiegu zdarzenia. W związku z tym musi on powołać zespół powypadkowy. W jego skład wchodzi pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz społeczny inspektor pracy. Zespół ten ma za zadanie dokonać oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i urządzeń oraz zbadać warunki wykonywania pracy oraz inne okoliczności, które mogły przyczynić się do wypadku. W ramach swoich czynności zespół zbiera dowody oraz relacje świadków. W terminie 14 dni od rozpoczęcia pracy zespół powypadkowy zobligowany jest to przygotowanie protokołu powypadkowego. Dokument ten sporządzany jest zagodnie z wytycznymi znajdującymi się w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 16 września 2004 roku w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy.
